قدرتمندی سیستم توزیع در صنایع غذایی، اهرم فشاری بر تولیدکنندگان

دکتر مشایخ در مصاحبه با نگاشته: قدرتمندی سیستم توزیع در صنایع غذایی، اهرم فشاری بر تولیدکنندگان

آسیب شناسی سیستم توزیع در کشور از زبان مدیر عامل شوکوپارس

به نقل از نگاشته شرکت شوکوپارس که پیش از انقلاب فعالیت خود را با نام شوکومارس و تحت لیسانس شرکت مارس آغاز کرد؛ پس از انقلاب تحت پوشش سازمان صنایع ملی قرار گرفت. این شرکت در سال 1373 در راستای سیاست خصوصی سازی دولت به بخش خصوصی واگذار شد و نام آن به شوکوپارس تغییر یافت. پس از واگذاری، خیلی زود سرانجامش در حال تبدیل شدن به سرانجام بسیاری از صنایع واگذاری شده بود و تمام اعتبار و توانمندی هایش در آستانه پیوستن به تاریخ قرار داشت.  در سال 1380 سهام این شرکت در شرایطی که این برند مطرح و نام آشنا روزگار خوشی را سپری نمی کرد توسط گروه صنعتی مینو خریداری و در راستای سیاست های شرکت اقتصادی و خودکفایی آزادگان از اسفندماه 1387 از تهران به شهرستان خرمدره منتقل و فعالیت خود را در آنجا آغاز نمود. به دلیل توقف حضور این شرکت در بازار و آسیب برخی از ماشین آلات آن پس از انتقال، این شرکت با افت فروش مواجه شد و چندین سال به صورت زیان آور فعالیت کرد تا اینکه طی سه سال گذشته با تغییر مدیریت و انتصاب دکتر مشایخ به عنوان مدیر عامل، این مجموعه شاهد پیشرفت های زیادی در این شرکت بوده است و شوکوپارس با همان اصالت ماندگار مسیر پویایی و تعالی را در پیش گرفت و این روزها با پوست اندازی در عرصه ی تولیدات متنوع در حال رسیدن به جایگاه حقیقی و واقعی خود در بازار می باشد.

 رقابتی ناعادلانه و ناخواسته بین تولید کنندگان در حوزه توزیع کالا

مدیر عامل شوکو پارس در ابتدا به کانال های توزیع محصول تولیدی شرکتهای فعال در عرصه شکلات و فرآورده های شیرینی اشاره کرد و گفت: فروش محصولات تولیدی در داخل کشور از طریق کانال های مختلفی صورت می گیرد که از این میان می توان به کانال خرده فروشی ها، شبکه توزیع مویرگی، عمده فروشی، کانال قنادی ها و فروشگاه های زنجیره ای اشاره کرد. با توجه به سیاست های کلان اقتصادی، قدرت فروشگاه های زنجیره ای در میان کانال های ذکر شده بسیار افزایش یافته است به گونه ای که اگرچه شرکت های پخش سنتی بین 3 تا 4 درصد امکان حاشیه سود دارند اما در صورتی که محصولات یک شرکت برند نباشد و یا فروش آن افت کرده باشد؛ برخی فروشگاه ها تا 35 درصد از آنها حاشیه سود طلب می کنند! حتی بسیاری از محصولات یا اجازه ورود به فروشگاه ها را پیدا نمی کنند و یا حق ورود سنگین باید پرداخت کنند.به نوعی شاهد رانت محسوسی در سیستم توزیع هستیم و مسابقه ای نابرابر میان تولید کنندگان نه بر اساس کیفیت بلکه بر اساس میزان رابطه و حاشیه سودی که به جیب توزیع کنندگان سرازیر می کنند، هستیم.

وی یادآور شد: هدف ما از حضور در فروشگاه های زنجیره ای فروش بیشتر بوده است چراکه مصرف کنندگان با خرید از این فروشگاه ها امکان دریافت تخفیف دارند اما افزایش این نوع فروشگاه ها و قدرت آنها منجر به این شده است که تخفیف و حاشیه سود آنها، عامل فشار بر تولیدکنندگان و مصرف کنندگانش شود. در این میان آنچه قربانی اصلی است مقوله کیفیت است!

راهکار سیاست گذاری، اجرا و کنترل توزیع، از عهده یک نهاد خارج است!

دکتر مشایخ در خصوص علت مشکلات سیستم توزیع و راهکار آن خاطر نشان کرد: مشکل این است که نگاه ما به شیوه سیاستگذاری های کلان کشور به عنوان مدیریت یک سازمان پیچیده، نیست و قدرت یک زنجیر، گاهی وابسته به ضعیف ترین حلقه آن است! به عبارت دیگر، دولت در هر مقطعی از تصمیم گیری و در هر سطحی از وضع قوانین، از بخشهای مختلف حمایت می کند و برنامه جامعی ندارد. هیچ کشور موفقی هم در سیاست گذاری، هم اجرا و هم نظارت به صورت همزمان فعالیت ندارد. حتی در بخش های کوچک تر همچون شرکت نیز این سه بخش باید تفکیک شده باشد به گونه ای که بخش تحقیق و توسعه، برنامه ریزی و مالی جزو بخش سیاست گذاری و واحد کنترل کیفیت جزو بخش اجرایی باشد. بنابراین تقسیم این وظایف در هر سیستمی منجر به عملکرد بهتر می شود لذا دولت باید نقش سیاست گذاری و تصمیم گیری را داشته باشد و بخش اجرایی را به بخش خصوصی واگذار کند اما سیاست های دولت کوتاه مدت بوده و منافع بلند مدت را در نظر نمی گیرد. این مسئله موجب ایجاد چالش در سیستم توزیع کشور بعنوان یکی از ارکان تاثیر گذار در تولید محصول شده است.

معتقدم هیچ استراتژی در این راستا موفقیت آمیز نخواهد بود مگر اینکه سیاست گذاری ها با نگاه بلند مدت و بر اساس هر سازمان تدوین گردد، چرا که از یک ساختار ثابت نمی توان در سازمان های مختلف نتیجه یکسان و مطلوب دریافت نمود.

تولید 150 نوع محصول، نتیجه خلاقیت و نوآوری تیم مدیریتی شوکوپارس

مدیر عامل شرکت شوکوپارس در بخش دوم گفتگو در خصوص فعالیت شوکوپارس یادآور شد: سیاست کسب و کار در شرکت های گروه صنعتی پارس مینو به ویژه شرکت شوکوپارس بر مبنای تولید انبوه است. به عنوان مثال در شرکت صنعتی مینو، گاهی تولید ساقه طلایی تا 280 تن در روز می رسد. تولید در شوکوپارس نیز مبتنی بر تنوع است و ساختار سازمانی به صورت افقی موجب شده تا مدیران بخش های مختلف در کنار یکدیگر راندمان بالاتری در سرعت عمل، نوآوری و خلاقیت داشته باشند به نحوی که در این شرکت طی دو سال گذشته اقدام به تولید 40 محصول جدید و تغییر بسته بندی محصولات قدیمی کرده ایم و آنچه برای ما اهمیت دارد این است که کیفیت و قیمت محصولات را در نقطه ای قرار دهیم که هم مصرف کنندگان خود را حفظ کرده و هم سود لازم را کسب کنیم تا با تداوم فعالیت خود بتوانیم محصولات با ارزش افزوده بیشتری را تولید کنیم.

ایشان با اشاره به تولید 150 محصول تولیدی در شوکوپارس، افزود: تامین مواد اولیه و ذخیره و نگهداری آنها در زمان مناسب، با توجه به وارداتی بودن آنها و وابستگی به ارز، نیازمند مدیریتی کارشناسانه است.

وی در خصوص نحوه عملکرد این شرکت در تهیه مواد اولیه گفت: در این شرکت سعی داریم در راستای خرید به موقع مواد اولیه پیش از افزایش تقاضای آن اقدام کنیم. به گونه ای که مواد اولیه مورد نیاز فصل زمستان را در ماه های مرداد و تیر تامین می کنیم. اگرچه این موضوع منجر به خواب سرمایه می گردد اما با این روش افزایش تورم و کمبود کالا را تجربه نکرده و امکان پرداخت غیر نقدی را نیز خواهیم داشت.

دشواری تولید شکلات با تنوع جغرافیایی آب و هوای ایران

این فعال صنعت در خصوص تولید شکلات در ایران و دشواری های آن بیان کرد: شوکوپارس به عنوان معدود شرکت هایی است که در زمینه تولید شکلات در کشور فعالیت دارد چراکه شرایط آب و هوایی ایران به دلیل تنوع آن در شهرهای مختلف با اروپا متفاوت بوده و شکلات به عنوان یک محصول اروپایی، در هوای خنک پروسه تولید بهتری دارد. به طور کلی کره زمین نسبت به 50 سال گذشته گرمتر شده است و با تنوع آب و هوایی در ایران امکان تولید شکلات واقعی وجود ندارد چراکه محصولی که در تهران تولید و عرضه شود؛ قطعا در جنوب کشور به دلیل گرما و تغییر درجه هوا ذوب می گردد.

مشایخ ادامه داد: با توجه به اینکه کره کاکائو در دمای 30 تا 32 درجه ثابت می ماند و هر شوک حرارتی مثبت یا منفی، منجر به ایجاد چربی بر روی شکلات می شود لذا در دنیا روغن CBS با نقطه ذوب بالاتر جایگزین کره کاکائو در تولید شکلات شده است. البته طبق استانداردهای جهانی باید پس از تولید این دسته از شکلات ها بر روی جلد آنها درج گردد که این محصول فرآورده کاکائو با روغن CBS است. آنچه برای ما اهمیت دارد این است که به دلیل شرایط آب و هوایی ایران، سبد محصولات خود را از آسیب های تابستان دور نگه داریم لذا در این راستا به دنبال تولید محصولاتی هستیم که در تابستان هزینه های ما را کاهش و فروش را افزایش دهند.